Με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Goldeco, τον κ. Γιώργο Τσοβίλη, διερευνήσαμε εκτός από την παρούσα συγκυρία το άμεσο μέλλον αλλά και το πρόσφατο παρελθόν, για να αποφευχθούν τα προηγούμενα λάθη και να ληφθούν οι γενναίες αποφάσεις που θα μας δώσουν φτηνή ηλεκτρική ενέργεια, την αυτονομία, αλλά και την αυτάρκεια.
«Σύμφωνα με τη SolarPower Europe, επισημαίνει ο κ. Τσοβίλης, η χώρα μας βρίσκεται μέσα στις 10 κορυφαίες χώρες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά ανά κάτοικο για το 2022» και σίγουρα, η Ελλάδα μπορεί να πετύχει πολλά».
Στον κρίσιμο αυτό κομβικό σημείο όμως, όπως προκύπτει και από τη συνέντευξη που ακολουθεί, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στις κινήσεις μας.
Συνέντευξη στον Μιχάλη Σταθακόπουλο
– Ποιες είναι οι απόψεις σας για την υφιστάμενη κατάσταση στον τομέα των ΑΠΕ και ειδικότερα των φωτοβολταϊκών στη χώρα μας;
Οι ανανεώσιμες πήγες ενέργειας αποτελούν θεμελιώδη πυλώνα της ενεργειακής αυτονομίας κάθε χώρας, ελέγχουν τις τιμές ενέργειας και επηρεάζουν κάθε οικονομική δραστηριότητά της.
Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η εκτόξευση των τιμών εκκαθάρισης της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας –και όχι μόνο– από τα επίπεδα των 60 ευρώ ανά MWh που είχαμε συνηθίσει στην προ Covid εποχή στα 280 ευρώ / MWh κατά μέσο όρο για το 2022.
Οι ΑΠΕ σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες του 2022 κάλυψαν το 36% της συνολικής ζήτησης σύμφωνα με το ΙΕΝΕ, με τις τιμές των φωτοβολταϊκών και των αιολικών πάρκων –δηλαδή του 94,29% της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ (1.610 MW) για το 2022– να μην ξεπερνούν τα 85 ευρώ / MWh. Από τα παραπάνω στοιχεία καταλαβαίνει κανείς πόσο αυξημένος θα ήταν ο μέσος όρος των τιμών εκκαθάρισης της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας εάν ήταν απούσες οι ΑΠΕ από το μείγμα καυσίμου της ηλεκτροπαραγωγής και ποιες θα ήταν οι περαιτέρω οικονομικές επιπτώσεις που θα είχε σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Άρα, όσο πιο γρήγορα μπορέσουμε να αναπτύξουμε τις ΑΠΕ, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσουμε να απεξαρτηθούμε από παράγοντες που δεν ελέγχουμε, όπως είναι οι τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου.
– Ποιο είναι το σημαντικότερο πρόβλημα για την ανάπτυξη των ΑΠΕ;
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το κυριότερο πρόβλημα στην αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι ο κορεσμός των δικτύων διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος (που είναι στην ευθύνη του ΔΕΔΔΗΕ), φαινόμενο που αρχίζει να επηρεάζει σε αρκετές περιπτώσεις ακόμα και το δίκτυο των γραμμών μεταφοράς του ηλεκτρικού ρεύματος (που είναι στην ευθύνη του ΑΔΜΗΕ).
Επιπλέον, παρόλο που υπάρχει μείωση στο χρόνο αδειοδότησης, ο χρόνος αυτός παραμένει μεγάλος, ιδιαίτερα στις τεχνολογίες των μικρών υδροηλεκτρικών και των αιολικών πάρκων.
Για την τεχνολογία, δε, της βιομάζας και του βιοαερίου δεν είχε ληφθεί υπόψη στην τιμή πώλησης η τεράστια αύξηση του κόστους του καυσίμου (της βιομάζας δηλαδή) που έχει λάβει χώρα τα τελευταία 2 χρόνια, με αποτέλεσμα οι μονάδες να κινδυνεύουν να κλείσουν εάν δεν πέρναγε στο τελευταίο νομοσχέδιο τον Απρίλιο του 2023 η αύξηση στην τιμή κατά 25%, και μάλιστα τη τελευταία στιγμή.
– Πάντως, τα φωτοβολταϊκά γνωρίζουν μια «δεύτερη άνοιξη», μετά από καιρό…
Ο κλάδος των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα παρουσιάζει ραγδαία αύξηση ξεπερνώντας το φράγμα των 1.000 MW ανά έτος και φτάνοντας στην εγκατεστημένη ισχύ των 1.363 MW για το 2022, με την πλειοψηφία των έργων να αφορά μεσαίου μεγέθους έργα από 10 kW έως 1.000kW. Το γεγονός αυτό κατατάσσει τη χώρα μας μέσα στις 10 κορυφαίες χώρες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά ανά κάτοικο για το 2022, σύμφωνα με την SolarPower Europe!
Το νέο πρόγραμμα επιδότησης «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» που αφορά νοικοκυριά, αν και άργησε αδικαιολόγητα να τεθεί σε ισχύ, αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου αλλά και στην αποσυμφόρηση του ηλεκτρικού δικτύου, αφού καλύπτει με επιδότηση 90% – 100% την τοποθέτηση μπαταρίας παρέχοντας ταυτόχρονα και ενεργειακή ασφάλεια για το νοικοκυριό. Επιπροσθέτως θα φέρει πίσω σημαντικό μέρος των θέσεων εργασίας που χάθηκαν το 2014 με την κατάρρευση της αγοράς των φωτοβολταϊκών.
Παρ’ όλα αυτά, όμως, ο κρατικός μηχανισμός δεν έχει προσφέρει αντίστοιχη μέριμνα στις επιχειρήσεις, ιδίως σε αυτές που είναι ενεργοβόρες, όπως είναι π.χ. οι βιομηχανίες, με αποτέλεσμα οι υπάρχοντες τρόποι μείωσης του κόστους ηλεκτρικού ρεύματος όπως είναι το net metering –ο ενεργειακός συμψηφισμός του παραγόμενου και του καταναλισκόμενου ρεύματος– να μη λειτουργούν στην πράξη, λόγω της συμφόρησης των ηλεκτρικών δικτύων, που στις περισσότερες περιοχές της χώρας έχουν πιάσει «κόκκινο».
Επειδή η αναβάθμιση των ηλεκτρικών δικτύων παίρνει αρκετό χρόνο, μια ανάλογη επιδότηση σε μπαταρίες / σταθμούς αποθήκευσης για εταιρείες κρίνεται αναγκαία και θα συμβάλει σημαντικά στην μείωση του κόστους παραγωγής των προϊόντων, ψαλιδίζοντας έτσι αρκετές μονάδες από τον καλπάζοντα πληθωρισμό.
– Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την ενεργειακή μετάβαση και την εξέλιξη της αγοράς των ΑΠΕ τα επόμενα χρόνια σε Ελλάδα και Ευρώπη;
Η μετάβαση από τα συστήματα παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας που βασίζονται σε ορυκτά –συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του άνθρακα– και σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως είναι η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, καθώς και οι μπαταρίες ιόντων λιθίου, δεν είναι εύκολη υπόθεση· και πρέπει να σταθμίσει κανείς πολλές παραμέτρους και ιδιαίτερα το κόστος παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας που έχει άμεσο κοινωνικό αντίκτυπο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κατάρρευση του συστήματος πληρωμής των ΑΠΕ των φωτοβολταϊκών πάρκων στην Ελλάδα το 2014 και το επερχόμενο new deal που ακλούθησε, με αποτέλεσμα την οδυνηρή εμπειρία τόσο των εργαζόμενων στο χώρο (από τις 27.300 θέσεις εργασίας το 2012 απέμειναν μόλις 3.340 το 2014 σύμφωνα με το Σύνδεσμο Εταιρειών Φωτοβολταϊκών HELAPCO), όσο και των επενδυτών: από τα 1,8 δισ. ευρώ το 2012, οι επενδύσεις έπεσαν στα μόλις 24 εκατομμύρια το 2014.
Η τότε κυβέρνηση βρέθηκε στη θέση να επιλέξει μεταξύ της αύξησης των λογαριασμών ρεύματος των Ελλήνων πολιτών (που είχαν ήδη 4 χρόνια μνημονικής ύφεσης στην πλάτη) και της αθέτησης συμβολαίων που είχε συνάψει με τους επενδυτές (με την συνεπακόλουθη κατάρρευση του κλάδου) και τελικά επέλεξε το δεύτερο.
Για να αποτραπούν αντίστοιχες περιπτώσεις στο μέλλον χρειάζεται, πέραν του σωστού σχεδιασμού, οι στόχοι να είναι ρεαλιστικοί. Πρέπει επίσης να παρακολουθείται η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και να αναπροσαρμόζεται γρήγορα στις τεχνολογικές και οικονομικές μεταβολές αποκτώντας τα κατάλληλα αντανακλαστικά.
– Και είναι εκτός από ώριμη τεχνολογικά, η ανανεώσιμη ενέργεια είναι και αρκετά ανταγωνιστική…
Σήμερα πλέον, μετά από δεκαετίες επενδύσεων ιδιαίτερα στις τεχνολογίες των φωτοβολταϊκών και των αιολικών, το κόστος παραγωγής μια ηλεκτρικής KWh από αυτές τις τεχνολογίες μπορεί να είναι το ίδιο ή ακόμα και χαμηλότερο από ό,τι με τις συμβατικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.
Για παράδειγμα, το 2022 η τιμή πώλησης του ρεύματος στην Ελλάδα από μεγάλα φωτοβολταϊκά έργα ήταν στα 46 ευρώ ανά MWh, όταν η αντίστοιχη τιμή των λιγνιτικών εργοστασίων ήταν πέριξ των 100 ευρώ ανά MWh. Η μεγάλη πλέον διείσδυση των ΑΠΕ στο μείγμα καυσίμου ηλεκτροπαραγωγής, που έφτασε το 36% το 2022, έχει ωθήσει στα όριά του το σύστημα μεταφοράς και κυρίως το σύστημα διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος, με αποτέλεσμα οποιαδήποτε ενεργειακή μετάβαση να απαιτεί εκ των πραγμάτων τόσο την αναβάθμιση των δικτύων όσο και την ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης της ηλεκτρικής ενέργειας (με μπαταρίες, αντλιοταμίευση κ.ά.), ώστε να μπορεί η στοχαστικότατα της παραγωγής από ΑΠΕ (ιδίως των αιολικών και φωτοβολταϊκών) να μπορέσει να συγχρονιστεί με τις αιχμές της ζήτησης.
Δεν είναι τυχαίο ότι χώρες όπως η Ισπανία έχουν υποχρεώσει όλα τα νέα φωτοβολταϊκά πάρκα να έχουν υποχρεωτικά και μπαταρίες, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά οι τεχνολογίες αποθήκευσης, ιδίως οι μπαταρίες λιθίου, είναι σε φάση ανάπτυξης ακόμα, και απέχουν αρκετά από την ωρίμανσή τους. Και μάλιστα τα πράγματα περιπλέκονται δεδομένου ότι σχεδόν το 90% των αποθεμάτων λιθίου κατέχεται από 3 χώρες.
Προς το παρόν, λοιπόν, είναι γεγονός ότι το σταθμισμένο κόστος αποθήκευσης της ηλεκτρικής ενέργειας, που πρακτικά σημαίνει το κόστος αποθήκευσης μιας MWh, είναι ακόμα αρκετά υψηλό. Εφόσον η ΕΕ θέλει να προχωρήσει άμεσα το φιλόδοξο σχέδιο της ενεργειακής μετάβασης, με συνολική συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή στο 42,5% μέχρι το 2030 από το 22% του 2021, θα πρέπει αντίστοιχα να επιδοτηθεί σημαντικό μέρος του κόστους αυτών των τεχνολογιών, όπως επίσης η έρευνα και καινοτομία σε αυτούς τους τομείς.
– Ποιες είναι οι δραστηριότητες της Goldeco στον τομέα των πράσινων τεχνολογιών;
Η Goldeco ιδρύθηκε το 2009 και δραστηριοποιείται στους τομείς του περιβάλλοντος και της πράσινης ανάπτυξης, μέσω περιβαλλοντικών εφαρμογών και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Παράλληλα, παρέχει ολοκληρωμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες υλοποίησης έργων ΑΠΕ προς ελληνικές και διεθνείς εταιρείες, οργανισμούς, φορείς και ενδιαφερόμενους επενδυτές.
Απαρτίζεται από μία ομάδα εμπειρογνωμόνων η οποία διακρίνεται για τις οργανωτικές δεξιότητες, την τεχνογνωσία και τις ανεπτυγμένες ικανότητες διαμεσολάβησης. Διαθέτοντας βαθιά γνώση της αγοράς, σταθερές συνεργασίες και ισχυρές επαφές, αναλαμβάνει τη μελέτη, το σχεδιασμό, την προμήθεια εξοπλισμού, την ανάλυση και αξιολόγηση των έργων ΑΠΕ, στοχεύοντας στην άρτια λειτουργία, στην ομαλή συντήρηση και στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξή τους, προς όφελος των πελατών της, της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της πράσινης οικονομίας της χώρας μας.
– Μπορείτε να αναφερθείτε πιο αναλυτικά για κάθε έναν τομέα;
Στον τομέα των φωτοβολταϊκών η Goldeco δραστηριοποιείται στην εμπορία προϊόντων σε επίπεδο χονδρικής, μεταξύ των οποίων είναι:
– Υλικά για αυτόνομα και διασυνδεμένα με το ηλεκτρικό δίκτυο φωτοβολταϊκά συστήματα, υλικά για εγκατάσταση σε στέγη, σταθερά συστήματα.
– Συστήματα με ηλιοστάτες, τα οποία είναι εξοπλισμένα με μετατροπείς υψηλής απόδοσης και αξιοπιστίας.
– Στιβαρά συστήματα εγκατάστασης.
– Φωτοβολταϊκοί συλλέκτες υψηλής ποιότητας.
Η Goldeco είναι επίσημος αντιπρόσωπος επώνυμων και αξιόπιστων κατασκευαστών, όπως είναι η ZNSHINE Solar (Tier1που κατασκευάζει φωτοβολταϊκές γεννήτριες υψηλής ποιότητας χρησιμοποιώντας κυψέλες P-Type και N-Type TOPcon), οι εταιρείες παραγωγής μετατροπέων Chint Energy και Solpanet κ.ά.
Έτσι καλύπτει όλη την γκάμα των προϊόντων που απαιτούνται για την εύκολη και γρήγορη υλοποίηση φωτοβολταϊκών έργων από εγκαταστάτες και μεταπωλητές, με γνώμονα την μεγιστοποίηση της απόδοσης τόσο των έργων εγκατάστασης όσο και της επένδυσης των τελικών πελατών τους.
Το τεχνικό τμήμα της εταιρείας αποτελείται από έμπειρο προσωπικό, το οποίο υποστηρίζει το δίκτυο πωλήσεων τόσο στο σχεδιασμό όσο και με after sales services, για όλα τα προϊόντα που αντιπροσωπεύει, είτε είναι εντός ή εκτός εγγύησης.
Παράλληλα, η μηνιαία οργάνωση τεχνικών σεμιναρίων για όλα τα παραπάνω δίνει την αυτοπεποίθηση στους πελάτες της Goldeco για την ανάληψη περισσότερων έργων ανά την επικράτεια. Δημιουργείται έτσι ένα δίκτυο συνεργατών που προσφέρει αξιόπιστες λύσεις παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, με την απρόσκοπτη λειτουργία των συστημάτων αυτών να διαρκεί για πολλές δεκαετίες.
Το κέντρο logistics της Goldeco, εκτός από τη διαχείριση και εξασφάλιση επαρκούς αποθέματος, επιτυγχάνει αξιόπιστες και άμεσες παραδόσεις σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό.
– Έχετε δράση και στα μικρά υδροηλεκτρικά έργα;
Στον τομέα των μικρών υδροηλεκτρικών η εταιρεία μας έχει 14ετή εμπειρία τόσο σε τεχνοοικονομικό επίπεδο (σε μελέτες βιωσιμότητας έργων, κατάρτιση επιχειρηματικών σχεδίων, διαχείριση έργου κ.α.) όσο και σε αδειοδοτικό επίπεδο (με γνώση της σχετικής νομοθεσίας, επίλυση προβλημάτων, ανά φάση αδειοδότησης του έργου, διαρκή παρακολούθηση της αγοράς ενέργειας και των εξελίξεων που την συνοδεύουν κ.ά.).
Παράλληλα έχει την τεχνογνωσία να δράσει και συμβουλευτικά σε θέματα επιλογής της κατάλληλης θέσης των έργων, σε θέματα σχεδιασμού του υδροηλεκτρικού σταθμού και των φραγμάτων, σε επιλογή προμηθευτών κ.ά.
Πρόσφατα μάλιστα ολοκληρώθηκε με την ένωση μιας ομάδας επενδυτών το πρώτο μικρό υδροηλεκτρικό εργοστάσιο επί του ποταμού Στρυμόνα, ένα δύσκολο τεχνικά έργο δίπλα στον ποταμό, το οποίο αναπτύχθηκε από την Goldeco σε συνεργασία με τοπικούς φορείς.
Στον τομέα της βιομάζας και ειδικότερα σε μονάδες βιοαερίου και καύσης, έχουμε αναπτύξει αντίστοιχες μονάδες 1,5 MW & 5 MW, στις οποίες εκτός των άλλων υπηρεσιών αναλάβαμε και την εύρεση των προμηθευτών της πρώτης ύλης, αλλά και την επίλυση προβλημάτων κατά την κατασκευή και λειτουργία. Τα έργα αυτά αγοραστήκανε από επενδυτές, οι οποίοι τα υλοποίησαν επιτυχώς και τώρα πλέον λειτουργούν αδιάκοπα.
– Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από την πρόσφατη έκθεση της Intersolar;
Ήταν πολύ θετικές, μια και πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση στην ΕΕ και τη 2η μεγαλύτερη παγκοσμίως με πληθώρα προμηθευτών όλων των ειδών. Ειδικά φέτος ήταν μεγαλύτερη από ποτέ, έχοντας εντάξει και τις τεχνολογίες της αποθήκευσης ενέργειας και της ηλεκτροκίνησης στους εκθέτες.
Ουσιαστικά βλέπει κάνεις την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στις αποδόσεις των φωτοβολταϊκών συστημάτων, ενώ έχει την ευκαιρία να επισκεφτεί πάρα πολλά περίπτερα και να συνομιλήσει με πιθανούς προμηθευτές.
Επίσης έχει πολύ ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις για τις νέες τεχνολογίες και αποτελεί πολύ σημαντική πηγή γνώσης των εξελίξεων στον τομέα των φωτοβολταϊκών –και όχι μόνο.
Goldeco: Και στα απόβλητα
«Συνοπτικά, επισημαίνει ο κ. Γιώργος Τσοβίλης, να αναφέρω ότι η Goldeco έχει δραστηριοποιηθεί και σε μετρήσεις ρύπων και ενεργειακής απόδοσης σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, καθώς και στον τομέα διαχείρισης των αποβλήτων.
»Ιδιαίτερα στον τελευταίο σχεδιάζουμε να εισαγάγουμε μονάδες πυρόλυσης, οι οποίες μετατρέπουν κατηγορίες πλαστικών –όπως το πολυπροπυλένιο και το πολυαιθυλένιο– σε συνθετικό πετρέλαιο, έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ποσοστό μέσα στο κανονικό πετρέλαιο ή σε αυτόνομες γεννήτριες παραγωγής ρεύματος.
»Πρόκειται για ιδανική λύση για τα μικρά νησιά, αφού αντιμετωπίζει δύο σημαντικά προβλήματα ταυτόχρονα: τη διαχείριση σημαντικού μέρους των σκουπιδιών και την ενεργειακή αυτονομία».
