Σε εξέλιξη βρίσκονται δράσεις ανάδειξης, αποκατάστασης και σχεδιασμού μέτρων διαχείρισης για περισσότερα από 40 θαλάσσια σπήλαια σε περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 σε Κυκλάδες και Εύβοια.
Τα θαλάσσια σπήλαια, ημιβυθισμένα ή πλήρως βυθισμένα, θεωρούνται «ταμιευτήρες βιοποικιλότητας», λόγω της παρουσίας σπάνιων, ενδημικών και προστατευόμενων ειδών, πολλά από τα οποία απαντώνται σε πολύ μεγαλύτερα βάθη.
Το έργο με τίτλο «Μέτρα διαχείρισης Θαλάσσιων Σπηλαίων (Τ.Ο. 8330), Βραχωδών Υφάλων (Τ.Ο. 1170) και Λιβαδιών Ποσειδωνίας (Τ.Ο. 1120) σε θαλάσσιες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000», υλοποιείται από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), με συμμετοχή επιστημόνων από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).
Συντονιστής του έργου είναι ο Αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου, Βασίλειος Γεροβασιλείου.
Τα σπήλαια
Κατά τη διάρκεια των εργασιών πεδίου, οι επιστήμονες διέσχισαν 455 ναυτικά μίλια με ιστιοφόρο σκάφος, πραγματοποιώντας ερευνητικές καταδύσεις σε πέντε περιοχές Natura των Κυκλάδων (Μήλο, Άγιο Ευστάθιο, Πολύαιγο, Γυάρο, Τήνο και Άνδρο) καθώς και σε δύο περιοχές Natura της ανατολικής Εύβοιας. Στο πλαίσιο αυτό έχουν ήδη πραγματοποιηθεί επισκέψεις και καταγραφές σε περισσότερα από 30 θαλάσσια σπήλαια στις περιοχές NATURA 2000 των Κυκλάδων και 10 θαλάσσια σπήλαια στις περιοχές της Εύβοιας. Κατά τις έρευνες καταγράφηκαν σημαντικά στοιχεία για τη σπάνια βιοποικιλότητα, αλλά και για τις πιέσεις που δέχονται τα ευαίσθητα αυτά οικοσυστήματα. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 20 προστατευόμενα είδη, 10 αλλόχθονα και αρκετά σπάνια είδη.
Αξίζει να αναφερθεί ότι, από 13 σπήλαια που εξετάστηκαν, συλλέχθηκαν πάνω από 350 απορρίμματα συνολικού βάρους 13 κιλών, κυρίως από το υποβρύχιο τμήμα αλλά και από τις εσωτερικές παραλίες ημιβυθισμένων σπηλαίων, οι οποίες αποτελούν κρίσιμα ενδιαιτήματα για τη Μεσογειακή φώκια (Monachus monachus).
Στις επόμενες φάσεις του έργου προβλέπεται η ανάλυση των δεδομένων και του φωτογραφικού υλικού που έχει συλλεχθεί, η αξιολόγηση των πιέσεων και απειλών για τη σπάνια βιοποικιλότητα των θαλάσσιων σπηλαίων, καθώς και ο σχεδιασμός και η ιεράρχηση μέτρων για τη διαχείριση και αποκατάσταση του οικοτόπου. Επίσης, προβλέπεται η διοργάνωση δράσεων εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των επισκεπτών και της τοπικής κοινωνίας σχετικά με την ιδιαιτερότητα αυτών των μοναδικών οικοτόπων.
ΟΦΥΠΕΚΑ
Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου εποπτευόμενο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με αποστολή τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την προώθηση και υλοποίηση δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Περισσότερες πληροφορίες: https://necca.gov.gr/
