Μέχρι το 2035, η Σόφια και η Αθήνα θα απέχουν μόλις έξι ώρες σιδηροδρομικώς, ενώ νέες διασυνοριακές συνδέσεις θα συνδέουν τις χώρες της Βαλτικής και θα επιτρέπουν στους επιβάτες να ταξιδεύουν από το Παρίσι στη Λισαβόνα μέσω Μαδρίτης.
Όλα αυτά ανήκουν σε ένα σχέδιο ανάπτυξης των σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας σε ολόκληρη την ΕΕ, το οποίο προωθεί η Ε.Ε, με δύο στόχους: γρήγορες, άνετες, ασφαλείς και αξιόπιστες σιδηροδρομικές υπηρεσίες με σημαντικά μειωμένους χρόνους ταξιδιού και ουδέτερη Ε.Ε ως προς τις εκπομπές άνθρακα έως το 2050, ενισχύοντας την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της.
Εως το 2030, οι επιβάτες θα μπορούν να ταξιδεύουν από το Βερολίνο στην Κοπεγχάγη σε τέσσερις ώρες αντί για επτά.
Το σχέδιο στοχεύει στην παροχή ενός εύρυθμου και ταχύτερου σιδηροδρομικού δικτύου υψηλής ταχύτητας έως το 2040, με βασικές δράσεις που διαρθρώνονται γύρω από τέσσερις πυλώνες:
–Επιτάχυνση της επένδυσης και εναρμόνιση ενός πραγματικά διαλειτουργικού ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου υψηλής ταχύτητας. Άρση των διασυνοριακών σημείων συμφόρησης μέσω δεσμευτικών χρονοδιαγραμμάτων που θα καθοριστούν έως το 2027 και προσδιορισμός επιλογών για υψηλότερες ταχύτητες, συμπεριλαμβανομένων πολύ άνω των 250 χλμ./ώρα όταν είναι οικονομικά βιώσιμες.
Μια ειδική στρατηγική χρηματοδότησης της ΕΕ θα καταρτιστεί τους επόμενους μήνες, υποστηριζόμενη από στρατηγικό διάλογο με τα κράτη μέλη, τη βιομηχανία και τους οικονομικούς φορείς. Στόχος είναι ο καλύτερος συντονισμός των πηγών χρηματοδότησης και των ιδιωτικών επενδύσεων, και η ενίσχυση του οικοσυστήματος χρηματοδότησης της ΕΕ για σιδηροδρομικά έργα υψηλής ταχύτητας, διασφαλίζοντας την ολοκλήρωση του δικτύου ΔΕΔ-Μ (Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών -ΔΕΔ-Μ) έως το 2040. Ο στρατηγικός διάλογος θα κορυφωθεί με μια Συμφωνία για Σιδηρόδρομους Υψηλής Ταχύτητας, μια πολυμερή δέσμευση για την κινητοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων για έργα προτεραιότητας.
–Ένα ελκυστικό και ανταγωνιστικό πλαίσιο για τις σιδηροδρομικές υπηρεσίες
Η νομοθεσία θα υποστηρίξει την ανάπτυξη μιας αγοράς μεταχειρισμένου τροχαίου υλικού. Η Επιτροπή θα προτείνει, το 2027, μέτρα για την απαγόρευση της αντιανταγωνιστικής απόλυσης λειτουργικού και ασφαλούς τροχαίου υλικού και τη θέσπιση διαφανών όρων για τη μεταπώληση και τη λειτουργία του σε όλα τα κράτη μέλη. Μια πρόταση του 2026 θα στοχεύει στη βελτίωση των συστημάτων έκδοσης εισιτηρίων και κρατήσεων διασυνοριακών σιδηροδρομικών εισιτηρίων, διευκολύνοντας τους επιβάτες να σχεδιάζουν και να αγοράζουν απρόσκοπτα διασυνοριακά ταξίδια, με καλύτερη πρόσβαση στην προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών όταν χρησιμοποιούν πολλαπλούς φορείς εκμετάλλευσης.
–Άρση των εμποδίων εισόδου για νέους φορείς εκμετάλλευσης υψηλής ταχύτητας. Ο καλύτερος συντονισμός της χωρητικότητας των γραμμών, τα δίκαια τέλη πρόσβασης στις γραμμές και η μη μεροληπτική πρόσβαση στις εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης θα διευκολύνουν τις νέες εταιρείες να προσφέρουν σιδηροδρομικές υπηρεσίες υψηλής ταχύτητας, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό και καθιστώντας τις σιδηροδρομικές υπηρεσίες υψηλής ταχύτητας πιο προσιτές.
–Υποστήριξη ενός ισχυρού, καινοτόμου και εναρμονισμένου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού τομέα.
Μια πρόσκληση υποβολής προτάσεων για έρευνα στο Europe’s Rail του 2026 θα υποστηρίξει την ανάπτυξη τροχαίου υλικού υψηλής ταχύτητας επόμενης γενιάς. Θα χρηματοδοτήσει την έρευνα και την καινοτομία για την υπέρβαση των τεχνικών εμποδίων που επί του παρόντος εμποδίζουν μεμονωμένους συρμούς υψηλής ταχύτητας να λειτουργούν απρόσκοπτα σε όλη την Ευρώπη.
Οι κανόνες της ΕΕ θα αναθεωρηθούν το 2026 για να απλοποιηθεί η πιστοποίηση των μηχανοδηγών, διευκολύνοντας τους μηχανοδηγούς να εκτελούν διασυνοριακές υπηρεσίες.
Συνεργασίες
Για τον καλύτερο συντονισμό της χρήσης της χωρητικότητας των σιδηροδρομικών υποδομών, οι διαχειριστές υποδομών θα έχουν την εξουσία και τη νομική υποχρέωση να συνεργάζονται για την παροχή προβλέψιμης και ελκυστικής διασυνοριακής χωρητικότητας για υπηρεσίες μεγάλων αποστάσεων, σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό για τη χρήση της χωρητικότητας των σιδηροδρομικών υποδομών.
Η Επιτροπή λανσάρει σχέδιο για την επιτάχυνση των σιδηροδρομικών γραμμών υψηλής ταχύτητας σε όλη την Ευρώπη.
Τα εμπόδια στην εγκατάσταση νέων υπηρεσιών μεταξύ βασικών πόλεων θα συζητηθούν και θα αντιμετωπιστούν σε συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και η πρόοδος προς τις λύσεις που έχουν εντοπιστεί θα επιβλέπεται από τους Ευρωπαίους Συντονιστές ΔΕΔ-Μ.
Η Επιτροπή θα καταρτίσει έναν πίνακα αποτελεσμάτων για την παρακολούθηση της προόδου στον τομέα των σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας.
Η εντολή του Οργανισμού Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αναθεωρηθεί επίσης το 2026, επιτρέποντας στον Οργανισμό να καταργήσει τους περιττούς εθνικούς κανόνες και να εκδίδει άδειες και πιστοποιήσεις πιο αποτελεσματικά, υποστηρίζοντας έτσι την εφαρμογή της καινοτομίας.
Πέρα από τη μείωση του χρόνου ταξιδιού, το σχέδιο θα μειώσει τη συμφόρηση, θα αυξήσει τη χωρητικότητα στις συμβατικές γραμμές και θα βελτιώσει τις υπηρεσίες για τα περιφερειακά και τα νυχτερινά τρένα. Θα ενισχύσει επίσης την ασφάλεια της Ευρώπης, διευκολύνοντας την ταχεία μετακίνηση στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού παράλληλα με τα πολιτικά εμπορεύματα.
Ο Επίτροπος
Ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, δήλωσε: «Οι σιδηρόδρομοι υψηλής ταχύτητας δεν αφορούν μόνο τη μείωση του χρόνου ταξιδιού – αφορούν την ένωση των Ευρωπαίων, την ενίσχυση της οικονομίας μας και την ηγεσία στον παγκόσμιο αγώνα για βιώσιμες μεταφορές. Με το σημερινό σχέδιο, μετατρέπουμε τη φιλοδοξία σε δράση: καταρρίπτουμε τα εμπόδια, κινητοποιούμε επενδύσεις για σύγχρονες υποδομές και καθιστούμε τους διασυνοριακούς σιδηροδρόμους τη ραχοκοκαλιά της…»
