Έρευνα, που θα ανακοινωθεί την Πέμπτη 3 Απριλίου 2025 στις 10:00 π.μ. στο Αμφιθέατρο της Εθνικής Πινακοθήκης (Λεωφ. Βασ. Κωνσταντίνου 50) αναμένεται να συνδέσει ακόμη περισσότερο τον πολιτισμό με το περιβάλλον. Αναδεικνύοντας, ένα όχι και τόσο διαδεδομένο θέμα, τη σχέση πολιτισμού και περιβάλλοντος, πιο συγκεκριμένα, τη σχέση αρχαιολογικών χώρων με την χλωρίδα και την πανίδα της Ελλάδας.
Πρόκειται για την έρευνα ΒΙΑΣ, με τα τα αρχικά της λέξης να σημαίνουν «ΒΙοποικιλότητα στους Αρχαιολογικούς χώρουΣ». Κι όταν πρόκειται για μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, και για βιοποικιλότητα ιδιαίτερα έντονη και μοναδική, τότε η έρευνα αναδεικνύει και την θέση της Ελλάδας στον πολιτισμό της Ευρώπης αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Βιοποικιλότητα στους αρχαιολογικούς χώρους:
Τον Αύγουστο του 2022 υπογράφηκε μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών προγραμματική σύμβαση με αντικείμενο την καταγραφή της χλωρίδας και της πανίδας σε 20 εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους.
Κάποιοι από αυτούς έχουν χαρακτηριστεί ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομίας από την UNESCO, ενώ κάποιοι άλλοι συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με περιοχές του δικτύου Natura 2000. Το αρκτικόλεξο του έργου ΒΙΑΣ (ΒΙοποικιλότητα στους Αρχαιολογικούς χώρουΣ) αποτελεί αναφορά σε έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, τον Βία τον Πριηνέα.
Μνημεία και περιοχές
Οι αρχαιολογικές θέσεις, που επελέγησαν από το Υπουργείο Πολιτισμού, εκτείνονται σε όλο το εύρος της επικράτειας, στην ηπειρωτική και νησιωτική χώρα, και αποτελούν μνημεία διαφορετικών εποχών: Ακρόπολη-Αρχαία Αγορά-Λόφοι (UNESCO), Επίδαυρος (UNESCO), Ολυμπία (UNESCO, δίκτυο Natura 2000), Φίλιπποι (UNESCO), Μεσσήνη, Άπτερα Χανίων, Mon Repos Κέρκυρα, Δωδώνη, Νικόπολη (δίκτυο Natura 2000), Μετέωρα (UNESCO, δίκτυο Natura 2000), Άγιος Αχίλλειος Πρεσπών (δίκτυο Natura 2000), Παλαιά Πόλη Ιωαννίνων και Νησί (δίκτυο Natura 2000), Ακροκόρινθος (δίκτυο Natura 2000), Γραμβούσα-Μπάλος (δίκτυο Natura 2000), Μυστράς (UNESCO), Δήλος (UNESCO), Σούνιο (δίκτυο Natura 2000), Βραυρώνα (δίκτυο Natura 2000), Δελφοί (UNESCO, δίκτυο Natura 2000) και Φαιστός.
Συνολικά, και στους 20 αρχαιολογικούς χώρους, καταγράφηκαν 10.460 είδη εκ των οποίων τα 4.403 αποτελούν «μοναδικές» καταγραφές (δηλαδή είδη που αναφέρονται άπαξ, ασχέτως σε πόσους διαφορετικούς αρχαιολογικούς χώρους καταγράφηκαν)
Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α: Η ομάδα έρευνας
Κύριος του έργου είναι ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., που ανέλαβε την χρηματοδότηση και την αξιολόγηση των και Φορέας Υλοποίησης το Τμήμα Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. ). Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου ήταν ο Καθηγητής Ζωικής Ποικιλότητας του ΕΚΠΑ, κ. Παναγιώτης Παφίλης. Για την αποτελεσματική εκπόνηση του έργου το ΕΚΠΑ συνεργάστηκε με άλλα οκτώ Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα: το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών. Στο πλαίσιο του έργου συνεργάστηκαν 49 ερευνητές όλων των ειδικοτήτων που πραγματοποίησαν 526 ημέρες δειγματοληψιών και 90 ημέρες αναλύσεων στο εργαστήριο.
